Sınırsız ihtiyaçların, sınırlı kaynaklar ile giderilmesinin sağlanmasını amaçlayan bilim dalına iktisat (ekonomi) diyoruz.
Sınırların kalktığı günümüz dünyasında bilgiye ulaşım kolaylaşmış ve teknoloji inanılmaz bir hızda gelişmektedir. Teknolojik gelişme ile paralel olarak ticaret yolları çeşitlenmiş, ulaşım oldukça hızlı hale gelmiştir. Şirketlerde bu hızlı değişime ayak uydurarak ürettikleri ürünlerini yurt dışına ihraç etmeye başlamıştır. Şirketler gerek ulusal gerekse uluslararası rakipleri ile mücadele edebilmek için; güçlü mali yapı, finansman, likidite, prestij, kredibilite, nitelikli insan kaynağı, kurumsallaşmaya ihtiyaç duyar. Tüm bunların elde edilmesinde borsa önemli bir araçtır.
Halka Arz Nedir? Halka Arz İçin Gerekli Şartlar Nelerdir?
Bir şirketin sahip olduğu varlıkları paylara bölerek borsa aracılığı ile satışa çıkarmasına halka arz denir.
Bir şirketin halka arz edilebilmesi için gerekli şartları yerine getirmesi gerekir. Bunlar;
- Yönetim kurulu kararı.
- Finansal ve hukuki süreçlerin giderilmesi.
- Şirketin mali durumunun incelenmesi ve son beş yıllık mali durumunun raporlanması.
- SPK’nın düzenleme ve denetlemeleri için gerekli sözleşmelerin imzalanması.
- Halka araza yetkili bir aracı kurum ile aracılık sözleşmesi imzalanması.
- Borsa İstanbul’ a kaydın yapılması.
Halka Arzın Sağladığı Faydalar Nelerdir?
Finansman
Şirketler anapara faiz gibi geri ödeme zorunluluğu olmayan bir kaynak elde etmiş olur. Gerek gördüğü takdirde elindeki payları teminat göstererek kredi kullanabilir.
Bir şirketin borsaya açılmasının en önemli nedenidir.
Güçlü Mali Yapı
Halka arz sermaye oranında olumlu bir etki oluşturur.
Likidite
Borsada payların şeffaf bir ortamda alınıp satılması ile paylara likidite kazandırılarak ortaklara önemli bir olanak sağlanmış olur. Ortaklar, paylarını kredi işlemlerinde teminat olarak gösterebilir. Şeffaf şekilde belirlenmiş fiyatlar sayesinde birleşme, satın alma gibi işlemlerde aktif değerlerin belirlenmesi kolaylaşır.
Prestij
Ulusal ve uluslararası platformlarda bilinirliğin artması, kamunun farkındalığının artmasında önemli bir rol oynar.
Kredibilite
Müşteri ve tedarikçiler açısından güven ortamı oluşturması ve ulusal ve uluslararası düzeyde iş birliği olanaklarının artmasında önemli bir rol oynar.
İnsan Kaynağı
İmkan, kalıcılık, bilinirlik ve güven gibi nedenlerden dolayı nitelikli insan kaynağının elde tutulması ve kendisine çekmesinde etkilidir.
Kurumsallaşma
Yönetimsel disiplinin arttırılması ve raporlama, bilgilendirme, denetim gibi zorunluluklar nedeni ile daha profesyonel bir yapıya kavuşur.
Halka arzın şirket sahibi açısından önemli bir nedeni daha vardır. O da mevcut pozisyonunu korumaktır. Şirkete finansman sağlamak için 2 ya da 3 kişiyi ortak etmek ileride şirket yönetiminin kaybedilmesi gibi sonuçlar doğurabilir. O neden ile şirket varlıklarının belli bir kısmının halka arzı sayesinde hem şirkete ihtiyaç duyduğu finansman sağlanmış olur hem de şirket sahibi pozisyonunu korumuş olur.
Sonuç olarak, halka arzın masraflı bir süreç oluşu, tüm işlemler için yönetim kurulu kararının olması, birçok yatırımcının aynı anda hisse senetlerini satması ile oluşabilecek değer kaybı, şeffaflık nedeni ile yapılacak tüm işlerin ilan edilmesi, yönetim ve muhasebe masraflarının artması gibi dezavantajlı tarafları da vardır. Ancak şirketlere sağladığı faydaların yanında çok önemsiz kalmaktadır.
Şirketlerin halka arzı ile daha çok yatırımcı finansal sisteme dahil edilmiş olur. Gerekli finansmanın sağlanması sayesinde yatırım, istihdam ve ihracatın artması sağlanmış olur. Böylece ülke ekonomisine daha fazla katkı sağlanmış olur.
Görsel Pixabay